Λίτσα (Γαρουφαλιά) Ζέρβα-Χάρμα

Φωτο: η Λίτσα (1917-1978) και ο Τόλης Χάρμας
Αν θέλετε να δείτε τη φίνα κ αι όμορφη φυσιογνωμία της Λίτσας Χάρμα που αποσύρθηκε το 1956, και να την ακούσετε να τραγουδάει μαζί με τον άντρα της (σε ηλικία 33 χρονών) το τραγούδι "Όϊντε μπρε"(1951), με δικούς της στίχους, κάντε κλικ στο:
http://www.youtube.com/watch?v=hf7oBzdx8Ps

ΠΡΟΣΟΧΗ! Η Λίτσα Χάρμα είναι μιά εξαιρετικά ενδιαφέρουσα περίπτωση κι ένα πολύ καλό βοήθημα γιά όσες/ους ενδιαφέρονται να ερευνήσουν τη γυναικεία πλευρά του ρεμπέτικου και του πρώιμου λαϊκού. Είναι, κατά τη γνώμη μου, η πιό ενδιαφέρουσα ανάμεσα σ΄αυτές τις τραγουδίστριες που εμφανίστηκαν σε ελληνικές ταινίες (άλλες είναι η Νίνου, Χρυσάφη κλπ. - videos μπορείτε να βρείτε στο youTube). Στην περίπτωσή της μπορεί κανείς να δει μιά γυναίκα που γεννήθηκε στα 1917, μιά γερή και όμορφη επαρχιωτοπούλα που ήρθε στην Αθήνα και μαζί με τον πολύ ικανό συνθέτη, στιχουργό και μουσικό Τόλη Χάρμα, φτιάξαν το "Ντούο Χάρμα" που έδρεψε δάφνες. Το ντουέτο αυτό αποτελεί, κατά τη γνώμη μου, μιά απ¨τις καλύτερες περιπτώσεις "περάσματος" από το παλιότερο ρεμπέτικο, στη νέα εποχή του "λαϊκού". Αυτό, με την έννοια της ομαλής εξέλιξης σε κάτι καινούριο. Ο Τόλης Χάρμας, ένας χαρούμενος και έξυπνος μάγκας, έγραψε μιά μεγάλη σειρά από πολύ όμορφα τραγούδια, μη προδίδοντας τα περασμένα. Εννοώ ότι κράτησε την κάποια μελαγχολία του ρεμπέτικου και μπήκε σε νέες φόρμες, καταλαβαίνοντας σωστά τις ανάγκες της εποχής, δίχως ν΄αλλάξει ολοκληρωτικά πορεία, όπως κάναν οι Χιώτης, Μητσάκης, Ζαμπέτας κ.ά. Στους στίχους του κράτησε τις παλιές λαϊκές εκφράσεις της μαγκιάς και τις ένωσε με τις νέες εκφράσεις που μπήκαν στα τραγούδια, μ΄ένα απόλυτα αρμονικό τρόπο. Είναι και αυτός που άγγιξε, με πολύ μαλακό, ποιητικό και συναισθηματικό τρόπο το θέμα-ταμπού της "πορνείας εξ΄ανάγκης".

Η Λίτσα Χάρμα στάθηκε δίπλα του ισάξια και κάποια στιγμή (το 1956) αποσύρθηκε με αξιοπρέπεια, γιά να μεγαλώσει τα παιδιά τους, αφήνοντάς τον να συνεχίσει μόνος του. Όταν τη βλέπει κανείς στο video, εισπράττει την εικόνα μιάς γυναίκας που ακτινοβολούσε δύναμη, ζωντάνια και συνειδητό επαγγελματισμό. Η παρουσία της εκφράζει επακριβώς τις δυνατές γυναίκες της εποχής της, όπως τις περίγραψε (σελ. 66) ο Τάκης Μπίνης στο βιβλίο "μπροστά σου πάντα απλώνεται ένα δίχτυ" της μεθοδικής Ιωάννας Κλειάσιου:

"... παλιά οι γυναίκες ήταν πιό δύσκολες και πιό σκληρές. Ζυγίζανε τον άνθρωπο που έκαναν παρέα μια-δυο φορές κι αν ήταν αυτός που έδειχνε αρχικά, τότε έδιναν και την ψυχή τους και η αγάπη και φιλία ήταν αληθινή και πολλές φορές κατέληγε σε γάμο. Τέτοιες περιπτώσεις θυμάμαι πάρα πολλές. Αν όμως η γκόμενα πάνω στη σούρα ή σε κάποια άλλη εξήγηση έβλεπε πως ο φίλος της δεν ήταν ο σωστός, όπως έδειχνε δηλαδή στην αρχή, τότε του ΄λεγε πάρε δρόμο δεν μου κάνεις, ή τού΄λεγε πήγαινε να βρεις δουλειά να οικονομάς γιά να κάνουμε παρέα..."

Πληκτρολογείστε τώρα στο youTube το Chiotis - Linda - Iliopoulos: Me kynigoun t'aderfia sou
και δείτε που κατέληξε το όλο πράγμα...


Δισκογραφία από Διονύση Δημ. Μανιάτη


1947

1. Μπλε και άσπρο (1947) Columbia Ελλάδος DG -6650 CG- 2255 - Λίτσα & Τόλης Χάρμας/Τόλης Χάρμας - λαϊκό, ζεϊμπέκικος
2. Έλα και θα καλοπεράσεις (1947) Columbia Ελλάδος DG -6650 CG- Σέμσης (Σαλονικιός)/Αιμ. Σαββίδης - λαϊκό, χασαποσέρβικος
3. Κάποια μάνα αναστενάζει (1947) Columbia Ελλάδος DG -6652 CG -2275 - Ντούο Χάρμα/Βασ. Τσιτσάνης
4. Τζεμιλέ (1947) Columbia Ελλάδος DG -6664 CG -2286 - Λίτσα Χάρμα/Μ. Χιώτης - ρεμπέτικο, ανατολίτικο
5. Τρελό κορίτσι (1947) Columbia Ελλάδος DG- 6664 CG -2287 - Λίτσα Χάρμα/Μ. Χιώτης - ρεμπέτικο, ζεϊμπέκικος
6. Σε ποιόν να πω τον πόνο μου (1947) Columbia Ελλάδος DG -6665 CG- 2288 - Λίτσα Χάρμα/Δ. Ζέρβας - λαϊκό, ζεϊμπέκικος
7. Με μπατίρησες (1947) Columbia Ελλάδος DG -6665 CG- 2289 - Λίτσα και Τόλης Χάρμας/Β. Μεσολογγίτης - λαϊκό, χασάπικος
8. Το τσαρδί (1947) HMV ΑΟ-2741 OGA-1243 - Λίτσα Χάρμα/Μ. Αστερίδης - λαϊκό, ζεϊμπέκικος
9. Σουλτάνα (1947) HMV AO-2741 ΟGA-1244 -Λίτσα Χάρμα/Γιώργος Μητσάκης - λαϊκό, χασάπικος
10. Του μπατίρη το μεράκι (1947) HMV AO-2762 OGA-1267 - Λίτσα Χάρμα/Λίτσα Χάρμα - ρεμπέτικο, ζεϊμπέκικος
11. Εσήμανε μεσάνυχτα (1947) HMV AO-2762 OGA-1268 - ρεμπέτικο, χασάπικος
    

1948

1. Τράβα τιμονιέρη (1948) Odeon Ελλάδος GA- 7437 GO -3951 -Ντούο Χάρμα & Μ. Βαμβακάρης/Σπύρος Περιστέρης - ρεμπέτικο, χασάπικος
2. Πάλι κι απόψε θα τα πιώ (1948) Odeon Ελλάδος GA -7437 GO- 3952 - Λίτσα Χάρμα & Μ. Βαμβακάρης/Σπύρος Περιστέρης - ρεμπέτικο, ζεϊμπέκικος
3. Τρεις καβαλλάρηδες (1948) Odeon Ελλάδος GA- 7446 GO -3976 - Μ. Βαμβακάρης & Ντούο Χάρμα & Απ. Καλδάρας/Σπύρος Περιστέρης - ρεμπέτικο, χασάπικος
4. Γλεντάτε νιοί τα νιάτα σας (1948) Odeon Ελλάδος GA- 7446 GO -3977 - Ντούο Χάρμα/Σπύρος Περιστέρης - λαϊκό, ζεϊμπέκικος
5. Μιά γυναίκα σαν κι εσένα (1948) Odeon Ελλάδος GA- 7450 GO -3980 - Ντούο Χάρμα & Απ. Καλδάρας/Τόλης Χάρμας - λαϊκό, ζεϊμπέκικος
6. Κάρμεν Μιράντα (1948) Odeon Ελλάδος GA -7450 GO- 3981 - Ντούο Χάρμα/Τόλης Χάρμας - ρεμπέτικο, ανατολίτικο
7. Κάρμεν (........) Odeon Ελλάδος GA 7453 - Ντούο Χάρμα/Τόλης Χάρμας - λαϊκό, μόρτικο
8. Γκιούλ Τζαμάλ (1948) Odeon Ελλάδος GA- 7404 GO -4000 -Ντούο Χάρμα/Λίτσα Χάρμα - ρεμπέτικο, ανατολίτικο
9. Έτσι είναι μάγκα η ζωή (1948) Odeon Ελλάδος GA- 7464 GO -4001 - Ντούο Χάρμα/Λίτσα Χάρμα - λαϊκό, ζεϊμπέκικο
10. Μ΄έκανες θύμα σου (.......) Odeon Ελλάδος GA 7471 - Ντούο Χάρμα/Νίκος Γιαννακός/Λυκ. Μαρκέας
11. Ο ναύτης (19...) Odeon Ελλάδος GA 7471 - Ντούο Χάρμα & Απ. Καλδάρας/Γιώργος Μητσάκης - λαϊκό, ζεϊμπέκικος
12. Σκλάβες του μαχαραγιά (1948) Odeon Ελλάδος GA- 7472 GO- 4010 - Ντούο Χάρμα & Απόστολος Καλδάρας/Απόστολος Καλδάρας - λαϊκό, ζεϊμπέκικος
13. Είσαι μαγκάκι (1948) Odeon Ελλάδος GA- 7472 GO -4011 - Ντούο Χάρμα & Στρ. Παγιουμιτζής/Απόστολος Καλδάρας - λαϊκό, ζεϊμπέκικος
14. Ο εργάτης (1948) Odeon Ελλάδος GA- 7476 GO -4046 - Ντούο Χάρμα/Απόστολος Καλδάρας - λαϊκό, ζεϊμπέκικος
15. Πάνω σ΄ένα βράχο (1948) Odeon Ελλάδος GA -7476 GO-4069 - Στρ. Παγιουμιτζής & Λίτσα Χάρμα/Απόστολος Καλδάρας - ρεμπέτικο, ζεϊμπέκικος
16. Ο Καραγκιόζης (19...) Odeon Ελλάδος GA- 7486 - Ντούο Χάρμα/Τόλης Χάρμας - λαϊκό, χασάπικος
17. Φτωχή αρχόντισσα (19...) Odeon Ελλάδος GA- 7486 - Ντούο Χάρμα/Τόλης Χάρμας
18. Γυφτοπούλα (1948) Parlophone Ελλάδος B- 74124 GO- 3929 - Ντούο Χάρμα/Τόλης Χάρμας - ρεμπέτικο, ανατολίτικο
19. Μαγκίτισσα (1948) Parlophone Ελλάδος B -74124 GO- 3933. λαϊκό - Ντούο Χάρμα/Τόλης Χάρμας - λαϊκό, ζεϊμπέκικος
20. Μπαρμπαριά (1948) Parlophon Ελλάδος B -74128 GO -393 - Ντούο Χάρμα/Απόστολος Καλδάρας - ρεμπέτικο, ανατολίτικο
21. Η ξενιτιά (1948) Parlophone Ελλάδος B -74128 GO- 3934 - Ντούο Χάρμα/Απόστολος Καλδάρας - ρεμπέτικο, ζεϊμπέκικος
22. Πάνε κι έρχονται καράβια (1948) Parlophone Ελλάδος B-74154 GO- 4045 - Ντούο Χάρμα/Τόλης Χάρμας - λαϊκό, ζεϊμπέκικος

1949

1. Κρασί γυναίκα και χαρτί (1949) Odeon Ελλάδος GA -7496 GO- 4114 - Λίτσα Χάρμα & Μάρκος Βαμβακάρης/Βασίλης Τσιτσάνης - λαϊκό, ζεϊμπέκικος
2. Τα φτωχαδάκια (1949) Odeon Ελλάδος GA -7496 GO- 4115 - Ντούο Χάρμα & Μ. Βαμβακάρης/Βασίλης Τσιτσάνης - λαϊκό, ζεϊμπέκικος
3. Ο τραυματίας (1949) Odeon Ελλάδος GA- 7508 GO- 4126 - Ντούο Χάρμα/Μπ. Μπακάλης - λαϊκό, ζεϊμπέκικος
4. Ο ανταρτόπληκτος (1949) Odeon Ελλάδος GA -7508 GO -4127 - Ντούο Χάρμα/Μπ. Μπακάλης
5. Η φωτογραφία (1949) Odeon Ελλάδος GA -7551 GO -4211 - Ντούο Χάρμα/Τόλης Χάρμας - λαϊκό, ζεϊμπέκικος
6. Το φανταράκι (1949) Parlophone Ελλάδος B -74150 GO -4088 - Ντούο Χάρμα/Γιώργος Μητσάκης - λαϊκό, ζεϊμπέκικος
7. Σαφιέ (1949) Parlophone Ελλάδος B- 74154 GO- 4085 - Ντούο Χάρμα/Τόλης Χάρμας/Γ. Φωτίδας - ρεμπέτικο, ανατολίτικο
8. Η καρδιά μου δεν πουλιέται (1949) Parlophone Ελλάδος B -74158 GO- 4113 - Λίτσα Χάρμα & Μάρκος Βαμβακάρης/Σπύρος Περιστέρης - λαϊκό, ζεϊμπέκικος
9. Πέρασε και τούτη η μέρα (1949) Parlophone Ελλάδος B -74158 GO -4116 - Ντούο Χάρμα/Μπ. Μπακάλης - λαϊκό, ζεϊμπέκικος
10. Σαν τον κλέφτη (1949) Parlophone Ελλάδος B -74164 GO- 4129 - Ντούο Χάρμα/Τόλης Χάρμας - λαϊκό, ζεϊμπέκικος
11. Που να μη σε γνώριζα (1949) Parlophone Ελλάδος B- 74164 GO- 1430 - Ντούο Χάρμα/Τόλης Χάρμας - λαϊκό, ζεϊμπέκικος

1950

1. Δεν θα χωρίσουμε ποτέ (1950) Columbia Ελλάδος DG -6856 CG -2653 - Ντούο Χάρμα/Τόλης Χάρμας - λαϊκό, ζεϊμπέκικο
2. Ψάχνω να βρω σπιτάκι (1950) Columbia Ελλάδος DG- 6856 CG- 2654 - Ντούο Χάρμα/Τόλης Χάρμας - λαϊκό, ζεϊμπέκικο
3. Αλλού το πας (1950) HMV AO-2932 OGA-1612 - Ντούο Χάρμα/Τόλης Χάρμας - λαϊκό, ζεϊμπέκικος
4. Ο ιππότης (1950) HMV AO-2932 OGA -1613 - Ντούο Χάρμα/Τόλης Χάρμας - λαΙκό, χασάπικος
5. Το πάπλωμα (1950) HMV AO -5007 OGA -1614 -Ντούο Χάρμα/Τόλης Χάρμας, λαϊκό, ζεϊμπέκικος
6. Συκοφαντίες (1950) Odeon Ελλάδος GA- 7534 GO -4242 - Ντούο Χάρμα/Τόλης Χάρμας - λαϊκό, ζεϊμπέκικος
7. Το φτωχοκόριτσο (1950) Odeon Ελλάδος GA -7534 GO- 4243 - Λίτσα Χάρμα/Τόλης Χάρμας - λαϊκό, ζεϊμπέκικος
8. Αριστοκράτισσα (1950) Odeon Ελλάδος GA -7551 GA -4244 - Ντούο Χάρμα/Τόλης Χάρμας - λαϊκό, χασάπικος
9. Ώιντε μπρε (1950) Parlophone Ελλάδος B -74208 GO- 4265 - Ντούο Χάρμα/Λίτσα Χάρμα- λαϊκό, χασάπικος
10. Το ξυράφι και τ΄ακόνι (1950) Parlophone Ελλάδος B -74208 GO- 4266 - Ντούο Χάρμα/Λίτσα Χάρμα -λαϊκό, ζεϊμπέκικος

1952

1. Οι παπατζήδες (1952) Parlophone Ελλάδος B -74253 GO -4637 - Τάκης Μπίνης, Ντούο Χάρμα/Τόλης Χάρμας - λαϊκό, ζεϊμπέκικος
2. Το παλιό ρολόι (1952) Parlophone Ελλάδος B- 74253 GO- 4638 - Τάκης Μπίνης & Ντούο Χάρμα/Τόλης Χάρμας - λαϊκό, μόρτικο

1955

1. Απόψε είναι όλα γιά σένα (1955) Parlophone Ελλάδος B -74348 GO- 5084 - Ντούο Χάρμα/Τόλης Χάρμας - λαϊκό, τσιφτετέλι
2. Το καντήλι (1955) Parlophone Ελλάδος B- 74348 CG -1071 - Ντούο Χάρμα/Τόλης Χάρμας -λαϊκό, ζεϊμπέκικος

1957

1. Μαρινέλα (1957) Parlophone Ελλάδος B- 74404 GO -5380 - Τόλης Χάρμας & Λίτσα Χάρμα/Τόλης Χάρμας - λαϊκό, καρσιλαμάς