Μαρίκα Καναροπούλου 

 απορίες

Γιατί ν΄ασχολούμαστε και να προσπαθούμε να εμβαθύνουμε σε λεπτομέρειες της λαϊκής δισκογραφίας του ΄30; Μοιάζει τελείως αφηρημένο και άσκοπο, αν δεν έχει κάποιος/α ιδιαίτερο ενδιαφέρον, αν δε τό΄χει σαν αντικείμενο έρευνας κλπ. Αυτοί/ές όμως μετριούνται στα δάχτυλα. Γιατί τότε;
Η απάντηση είναι απλή και ταυτόχρονα πολύπλοκη. Υπάρχουν δυό λόγοι που έχουν να κάνουν με το χτες και με το σήμερα.


α.  υπάρχουν λεπτομέρειες που αποκρυπτογραφούν και ξεσκεπάζουν διάφορες καταστάσεις σχετικές με τη μουσική του ρεμπέτικου. Το αντρομάνι που ασχολείται μ΄αυτή τη μουσική έχει πλάσει ένα σωρό μύθους γιατί οι μύθοι πουλάνε και επιπλέον αφήνει, εκ συστήματος, τη γυναικεία συμβολή στο πλάι, αντιμετωπίζοντάς τες σα κομπάρσες.


β.   υπάρχουν λεπτομέρειες που ρίχνουν φως στο γενικότερο γυναικείο ζήτημα, γιατί μιά σειρά από αναστολές και καταπιέσεις που υπήρχαν απέναντι στις γυναίκες της δεκαετίας του ΄30 εξακολουθούν και σήμερα, ιδιαίτερα ανάμεσα στους απλούς, λαϊκούς ανθρώπους. Απλά, έχουν τραβηχτεί στο ημίφως και δε συζητιούνται.


Η σπουδαία τραγουδίστρια Μαρίκα Καναροπούλου (βλ.http://elkibra-rebetisses.blogspot.com/search/label/Μαρίκα%20Καναροπούλου%20(Τουρκαλίτσα), που τη χαιρετούσαν στους δίσκους σα Τουρκαλίτσα, ή Μαρίκα Μπρούσαλη, ή Μπρουσαλιά, η Ρίτα Αμπατζή, η Σοφίτσα Αμπατζή (Καρίβαλη) και άλλες, παρέμειναν ερμητικά κλεισμένα όστρακα. Δε ξέρουμε τίποτα γι αυτές, έχουμε μόνο τα τραγούδια τους. Αυτό είναι γενικότερο φαινόμενο γιά τις τραγουδίστριες. Κράτησαν κλειστή την προσωπική τους ζωή γιά λόγους που έχω αναφέρει σε άλλα σημειώματα. Οι τρεις που ανέφερα έχουν και κάτι ακόμα ιδιαίτερο, πέρα από τις σπουδαίες φωνές των δύο πρώτων. Ήταν κορίτσια απ΄τη Μικρασία που έζησαν τη φρίκη κι αυτό αποτυπώθηκε στο ηχόχρωμα της φωνής τους. Ακόμα και γι αυτό το λόγο έχω μεγάλη λαχτάρα να βρω στοιχεία γιά τη ζωή τους.


Η Ρίτα Αμπατζή γραμμοφόνησε σωρεία τραγουδιών κάθε είδους, ενώ η Καναροπούλου μόνο 19. Μετά σταμάτησε, μετανάστευσε στην Αμερική (πότε;) κι όταν γύρισε γραμμοφόνησε ακόμα ένα τελευταίο, το Κάποτε θα κλάψεις (1940) Odeon Ελλάδος GA-7250 GO-3409 - Μ. Καναροπούλου & Δ. Καββαδίας/Τ. Κόκκας/Κ. Μάνεσης & Δ. Ρηγόπουλος - ελαφρό, χαβάγιες (που δεν έχει εμφανιστεί ακόμα).


 Η Μαρίκα Καναροπούλου πρέπει να γεννήθηκε το 1906 στην Προύσα. Ήταν δηλαδή 16 χρονών όταν ξεκίνησε η Κόλαση. Είπε τα πρώτα της τραγούδια το 1932 σε ηλικία 26 χρονών. Πέντε συγκλονιστικούς μανέδες, ενώ τα περισσότερα απ΄τα υπόλοιπα είναι απ΄αυτά τα τραγούδια που αναφέρονται στο χασίσι και μάγκικα. Το 1935, σε ηλικία 29 χρονών, σταμάτησε. 


Οι υπεύθυνοι που διάλεγαν ποιές γυναίκες θα έλεγαν ποιά τραγούδια, ήξεραν πολύ καλά τι έκαναν. Τις διάλεγαν βέβαια πρώτιστα σε σχέση με την καταλληλότητα της φωνής τους, αλλά και γιά την ατμόσφαιρα που βγάζαν. Δεν είναι τυχαίο ότι αυτά τα τραγούδια που έστελναν άμεσα ή έμμεσα αισθησιακά σήματα τα δίναν στη Εσκενάζι κι όχι στη Ρίτα Αμπατζή που έβγαζε πολλά άλλα, άλλά όχι το ερωτικό σκέρτσο της Ρόζας. 
Είναι τυχαίο ότι η Μαρ. Καναροπούλου είπε αρκετά χασικλίδικα τραγούδια; Σαφώς, δεν υπαινίσσομαι κάτι γιά την ίδια, προσπαθώ μόνο να καταλάβω γιατί την προτίμησαν γι αυτά και γιατί δε συνέχισε. Βέβαια, η δισκογραφία δεν απέφερε χρήματα, αν δεν έκανε κανείς τον ένα δίσκο μετά τον άλλο. Οι αμοιβές ήταν αστείες και τα δικαιώματα μηδαμινά ή μηδενικά. Η δισκογραφία βοηθούσε ουσιαστικά στο να γίνουν ευρύτερα γνωστοί/ές στο κοινό αυτοί κι αυτές που δούλευαν σε μαγαζιά. Εκεί κέρδιζαν, κύρια απ΄τη χαρτούρα. Ποτέ δεν έχει γραφτεί ότι η Μαρίκα Καναροπούλου τραγούδησε σε μαγαζί.


Να μην ενδιαφέρθηκαν οι εταιρίες και οι μουσικοσυνθέτες να της δώσουν περισσότερα τραγούδια, το αποκλείω. Η φωνή της ήταν πάρα πολύ καλή. Προφανώς, σταμάτησε εκείνη και οι λόγοι δε μπορεί, λογικά, να είναι άλλοι από τους παρακάτω:
Ή, δεν ενδιαφερόταν εκείνη να συνεχίσει,
ή την πίεσαν απ΄την οικογένειά της,
ή κάποιος που είχε σχέση μαζί της (παντρεύτηκε;) δε θέλησε να την αφήσει να γράψει άλλους δίσκους,
ή μιά και δε ξέρουμε πότε έφυγε γιά τις ΗΠΑ, να ήταν αυτή η αιτία.


Ενδιαφέρον όμως είναι ότι το 1940 έγραψε στην Ελλάδα το τελευταίο της τραγούδι. Δεν είχε ακόμα μεταναστεύσει, ή τό΄γραψε σε κάποιο ταξίδι της εδώ; Άγνωστο.


Μπορεί να συνεχίσει κανείς με σειρές παραπλήσιων ερωτηματικών, στην προσπάθεια να φανταστεί τον εσωτερικο κόσμο ενός ανθρώπου που, στην περίπτωσή μας, λεγόταν Μαρίκα Καναροπούλου, αν αυτό ήταν το πραγματικό της όνομα. 


Τό όνειρα άραγε είχε αυτό το κορίτσι όταν έκανε τους πρώτους της δίσκους;
Τί κλίμα συνάντησε στις εταιρίες;
Πώς της φέρθηκαν;
Τί έκανε στις ΗΠΑ;
Πότε γύρισε;
Τί έκανε στην υπόλοιπη ζωή της ως το 1990 που πέθανε, σε ηλικία 84 χρονών;
Μιλούσε για κείνες τις εποχές;